Projekt Refrigerants LIFE Cycle
W latach 2019-2024 realizowany był projekt Refrigerants LIFE Cycle “Instalacja demonstracyjna do separacji odpadów mieszanin czynników chłodniczych” LIFE18 CCM/PL/001100 Refrigerants LIFE Cycle.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu LIFE oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
CEL GŁÓWNY:
Ograniczenie emisji F-gazów do atmosfery z sektora chłodniczo-klimatyzacyjnego
Dzięki wdrożeniu projektu możliwe jest przetworzenie niemalże 100% odpadów czynników chłodniczych odzyskanych z instalacji i przekazanych do zagospodarowania. Ponadto, odpady czynników chłodniczych zamiast trafić do utylizacji termicznej, mogą zostać przetworzone i powtórnie wprowadzone na rynek jako pełnowartościowe produkty.
Dodatkowo, dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu możliwe jest obniżenie kosztów zagospodarowania odpadów czynników chłodniczych, co zwiększy motywację wśród podmiotów do oddawania ich do regeneracji i separacji.
Osiągnięto zakładaną redukcję emisji HFC na poziomie 74 000 t ekwiwalentu CO2/rok.
DZIAŁANIA W PROJEKCIE
Wykonanie, przetestowanie i wdrożenie demonstracyjnej instalacji do rozdziału odpadów mieszanin czynników chłodniczych
Budowa, a następnie przetestowanie innowacyjnej instalacji do rozdziału odpadów mieszanin czynników chłodniczych w skali demonstracyjnej była kluczowym działaniem projektu. Instalacja została posadowiona w nowo wybudowanej hali Beneficjenta Koordynującego w Grabcach Józefpolskich (gm. Mszczonów). Instalacja została uruchomiona oraz zostały wykonane testy wraz z optymalizacją procesu. Powstała dokumentacja powykonawcza wraz z umową sprzedaży know-how, w celu dalszej replikacji tego rozwiązania na rynku europejskim. Za wykonanie odpowiedzialny był współbeneficjent, firma Chemat, która posiada wyspecjalizowaną kadrę i szerokie doświadczenie w zakresie realizacji innowacyjnych rozwiązań technologicznych.
Czynniki chłodnicze rozdzielane są metodą rektyfikacji, czyli destylacji, która przeprowadzana jest w kolumnie rektyfikacyjnej. Surówka, którą stanowi mieszanina czynników chłodniczych ogrzewana jest w wymienniku ciepła a wytworzone pary przechodzą w górę kolumny. Jednocześnie w przeciwprądzie (od góry kolumny) podawana jest ciecz. Unoszące się pary kontaktują się ze spływającą cieczą wymieniając masę i ciepło. Na skutek tych procesów opary wzbogacają się w składnik bardziej lotny a ciecz w mniej lotny. Efektem jest rozdział mieszaniny czynników chłodniczych na czynnik czysty i mieszaniny czynników przeznczone do dalszego rozdziału poprzez ponowną rektyfikację lub adsorpcję zmiennociśnieniową.
Proces adsorpcji zmiennociśnieniowej (z ang. PSA) prowadzony jest w adsorberach, czyli kolumnach wypełnionych złożem adsorpcyjnym – sitem molekularnym (zdjęcie poniżej). Rozdział mieszaniny gazów zachodzi dzięki zjawisku wiązania się mniejszych cząsteczek gazu z porowatym złożem. Cząsteczki, które nie związały się ze złożem (ze względu na to, że są za duże) przechodzą bez zatrzymania przez kolumnę. Złoże oczyszcza się poprzez zmianę ciśnienia w układzie, co powoduje, że zatrzymane cząsteczki odrywają się od złoża i są odbierane jako produkt procesu desorpcji.
Rozbudowa systemu gromadzenia odpadów czynników chłodniczych
Sieć gromadzenia odpadów w ramach realizacji projektu było kluczowa, ponieważ dzięki niej możliwe jest magazynowanie czynników chłodniczych przeznaczonych do separacji. Głównym celem powstania Fundacji PROZON w 1996 roku było zapewnienie, że w Polsce powstanie podmiot, dzięki któremu będzie możliwe spełnienie zobowiązań Protokołu Montrealskiego w zapobieganiu emisji fluorowanych gazów cieplarnianych do atmosfery. Dlatego Fundacja zorganizowała i administruje “krajową siecią odzysku i regeneracji czynników chłodniczych” (tzw. Sieć 3R), która pozwala na bezpieczne zagospodarowanie odpadów czynników chłodniczych poprzez ich regenerację i ponowne wprowadzenie na rynek. Jest to zamknięty cykl życia czynnika gospodarki o obiegu zamkniętym.
W ramach działań projektowych zakupiono butle i zbiorniki, które są wypożyczane firmom serwisowym do dokonywania odzysku czynników chłodniczych.
Rozbudowa sieci gromadzenia odpadów czynników chłodniczych poprzez wykorzystanie wypracowanych przez wieloletnią działalność Beneficjenta Koordynującego rozwiązań w zakresie zbierania odpadowych czynników z rynku polskiego, a także zaangażowanie współbeneficjenta zagranicznego, firmy Ekotez. Dzięki staraniom obu Beneficjentów udało się zgromadzić ponad 500 ton odpadów czynników chłodniczych podczas realizacji trwania projektu.
Zwiększenie świadomości w branży chłodniczo – klimatyzacyjnej na temat środowiskowych aspektów zagospodarowania odpadów czynników chłodniczych
Zwiększenie świadomości podmiotów z branży chłodniczo – klimatyzacyjnej pozytywnie wpłynie na proekologiczne zachowania osób związanych z branżą.
Działania oraz efekty projektu Refrigerants LIFE Cycle udało się rozpromować wśród szerokiego grona odbiorców, zarówno interesariuszy, jak i ogółu społeczeństwa przy wykorzystaniu różnorodnych kanałów przekazu m.in. narzędzi internetowych, spotkań z interesariuszami oraz wydarzeń branżowych. Działania te miały kluczowe znaczenie dla skutecznej rozbudowy systemu gromadzenia odpadów, podniesienia świadomości w branży w zakresie zagospodarowania odpadów czynników chłodniczych oraz replikacji geograficznej przedmiotowej instalacji.
Dzięki działaniom edukacyjnym, więcej osób nabędzie wiedzy na temat możliwości zagospodarowania odpadowych czynników chłodniczych – pozwoli to na uniknięcie wielu celowych emisji, które mogą mieć miejsce ze względu na brak wiedzy o możliwościach zagospodarowania tego typu odpadów.
Działania edukacyjne prowadzone są na bieżąco, a prezentacje projektu LIFE mają miejsce zarówno na targach, konferencjach, jak i na szkoleniach branżowych. Więcej działań na stronie https://life-prozon.eu/pl/aktualności oraz na koncie na Facebooku.
Więcej o projekcie na stronie: https://webgate.ec.europa.eu/life/publicWebsite/project/details/5061
OSIĄGNIĘTE REZULTATY
- Redukcja emisji HFC
Projektowa redukcja emisji HFC netto: 74 000 teCO2.
Uzyskana redukcja emisji HFC netto: 98 768,8 teCO2.
- Wykonanie i przetestowanie innowacyjnej instalacji prototypowej do rozdziału odpadów mieszanin czynników chłodniczych oraz optymalizacja parametrów jej pracy
- Wdrożenie rynkowe w Polsce przedmiotowej instalacji oraz wprowadzenie usługi rozdziału odpadów mieszanin czynników chłodniczych. Zebrano blisko 500 ton odpadów czynników chłodniczych co pozwoliło na przeprowadzenie testów instalacji oraz będzie wsadem na kolejne lata pracy kolumn.
- Rozbudowa systemu gromadzenia odpadów czynników chłodniczych – w ramach trwania projektu zostały zmagazynowane odpady w 3 dodatkowych krajach: Czechy, Estonia i Francja. Została nawiązana aktywna współpraca z 13 krajami Unii Europejskiej.
- Replikacja geograficzna instalacji do innych krajów UE – zakłada się wybudowanie 2 analogicznych instalacji do 2029 roku. Redukcja emisji HFC dla wspomnianych instalacji szacowana jest na poziomie 702 000 ton ekwiwalentu CO2/rok.
- Wzrost świadomości ekologicznej w branży chłodniczo-klimatyzacyjnej – miarą wzrostu świadomości będzie ilość podmiotów przekazujących odpadowe czynniki do zagospodarowania Wnioskodawcy. Podpisano około 500 nowych umów.
Zachęcamy do obejrzenia filmu podsumowującego projekt Refrigerants LIFE Cycle
PLIKI DO POBRANIA
Raport Laika After LIFE PLAN